Satışı 2008’de yasaklanan, ancak internette “vaping” ismiyle 18 yaş altındakilerin dahi satın alabildiği elektronik sigara kullanımı Türkiye’de liselere kadar indi. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) acil eylem çağrısında bulunarak, elektronik sigaranın toplum sağlığına etkilerine ilişkin endişe verici kanıtlar ortaya çıktığını, gençlere pazarlanmasına “ısrarlı şekilde” izin verildiğini vurguladı. Eğitim ve sosyal medya uzmanları bu konuda dikkatli olmaları için eğitimcileri ve aileleri uyarıyor.
DSÖ, 2023’ün son günlerinde elektronik sigara kullanımına ilişkin yeni bir rapor yayınladı. Raporda, DSÖ’nün faaliyet gösterdiği tüm bölgelerde 13-15 yaşlarındaki çocukların, yetişkinlere göre daha yüksek oranlarda elektronik sigara kullandığına dikkat çekilmişti.
Sosyal medya paylaşım sitelerinde gençlerin paylaşımları, Türkiye’de 18 yaş altı binlerce gencin elektronik sigara konusunda savunmasız kaldığını gözler önüne serdi. Öyle ki, yüzlerce öğrenci, elektronik sigara almak istediklerini rahatlıkla sosyal medya paylaşım siteleri ve forumlarda dile getirebiliyor.
“ELEKTRONİK SİGARA LİSELERE KADAR İNDİ”
Tehlikeyi gören Yeşilay ise DSÖ verileri üzerinden her gün uyarıda bulunuyor. Sigaraya masum bir alternatifmiş gibi sunulan elektronik sigaranın Türkiye’de de gençler arasında gittikçe yaygınlaştığı belirtilirken, Yeşilay’ın web sitesinde “Kanun ve yönetmeliklerle getirilen yasak ve kısıtlamalara rağmen Türkiye’de internet ve diğer kaçak yollarla maalesef elektronik sigara satışı gerçekleşiyor” yakınması yer aldı.
Konuya ilişkin uzman isimler bu durumu ANKA’ya değerlendirdi. Eğitim Koçu Metanet Dalgül, elektronik sigara kullanımının liselere kadar indiğini belirterek, öğretmen ve velileri dikkatli olmaları için uyardı. Dalgül özetle şunları kaydetti:
“OKULLARDA ZARARLARI ANLATILMALI”
“Elektronik sigara kullanımı sonucu hangi hastalıkların ortaya çıkacağı konusunda bilgilendirme yapılabilir, ama sadece bunu esas göstererek onlara doğruyu öğretemezler. Çünkü sebep-sonuç ilişkisi verilen bir şey genç bireyin kendi sorgulayıp yaptığı bir çıkarım olmadığından onda büyük bir şey ifade etmeyecektir. Öyle olsaydı, sigara paketlerinin üstüne konulan sigara kullanıp kötü hastalıklara yakalanan insan fotoğrafları yetişkinleri caydırır ve şu an kimse sigara kullanmıyor olurdu. Gençlerimize yaptığı eylemleri sorgulamayı öğretmeliyiz. Elektronik sigara dahil, yaptığı her eylemi kendi akıl ve zeka araçlarıyla sorgularsa, ebeveyn ve öğretmenlerinin fark etmediği diğer alışkanlıklara da yönelmemiş olurlar. Bunu ise önce eğitmen ve ebeveynlerin kendisi öğrenmeli, uygulamalı ki, gençlere de öğretebilsinler.”
CAYDIRICI YASAKLAR GETİRİLMELİ
Sosyal Medya Pazarlama ve Marka Geliştirme Uzmanı Berat Kızılel de internet sitelerinde yaş sınırına bakılmaksızın elektronik sigara satıldığını belirterek, “E-sigaraya yasak olmasına rağmen maalesef ulaşmak isteyen çok kolay ulaşabiliyor. İnternet arama motorlarına e-sigara yazın, bütün satış siteleri karşınıza çıkıyor” dedi.
Kızılel şunları kaydetti:
“Firmalar, hiç sigara içmeyenleri bile sigaraya başlatmaya yönelik pazarlama taktiği içinde. Elektronik sigaralar sigarayı bırakmaya yardımcı olacağını belirtilerek satışa sunuluyor. Normal sigaraya oranla daha az zararlı olduğu belirtiliyor. Fakat bunların hepsi o ürünü satmaya yönelik taktikler. E sigara normalde yasak. Buna ilişkin yasak 2008’de getirildi ama ulaşmak isteyen çok kolay ulaşabiliyor. İnternet arama motorlarına e-sigara yazın, bütün satış siteleri karşınıza çıkıyor. Bazen denetimden ya da cezadan kaçmak için bir siteyi kapatıp yeni site açıyorlar ama satış yapanlar hep aynı kişiler.”
